Cỏ máu
Cây cỏ máu có những tên gọi khác như huyết đằng, kê huyết đằng, cây huyết rồng, đại hoàng đằng, hồng đăng… Tên khoa học của cây cỏ máu là Sargentodoxaceae, thuộc họ Huyết đằng.
Cỏ máu được xếp vào giống cây thân gỗ nhưng chúng lại leo bám trên các cây lớn hoặc bất kỳ chỗ nào có bờ rào, chỗ bám thì cây đều phát triển rất tốt. Thân của cây có thể dài đến 9, 10m, đường kính từ 3 – 4cm. Thân cây hình trụ tròn hoặc có loại thì hình dẹt, vỏ ngoài màu nâu nhạt và thô ráp.
Lá của cây cỏ máu là dạng lá kéo, khoảng 3 – 9 lá chét hình trứng. Mặt trên của lá thì nhẵn bóng, màu xanh đậm, còn mặt dưới cũng nhẵn nhưng màu nhạt hơn. Lá chét ở giữa thường sẽ có cuống dài hơn so với những lá còn lại.
Cây bổ máu cũng cho hoa, hoa của cây lại đâm ra từ nách lá. Cuống hoa nhỏ bao bọc bởi một lớp lông tơ mềm. Hoa của cây được mọc thành tràng và màu tím. Cây cũng có quả và thường ra vào cuối tháng 9 đầu tháng 10. Quả đậu hình trứng hoặc cũng có thể cong như hình lưỡi liềm, dài khoảng 7 – 9cm, lớp lông nhung bám phủ bên ngoài, bên trong có 3 – 5 hạt nhỏ.
Ngoài mọc phổ biến ở Việt Nam, cây cỏ máu còn phổ biến ở một số quốc gia như Trung Quốc hay Lào. Tại Việt Nam, cây cỏ máu được tìm thấy nhiều ở các vùng núi độ cao trên 850m, có thể mọc trong rừng hoặc ven bờ sông, bờ suối.
 |
| Thảo dược cỏ máu được sử dụng để chữa nhiều loại bệnh khác nhau. Ảnh internet. |
Công dụng của cỏ máu
Theo Y học cổ truyền
Theo Y học cổ truyền cỏ máu có tính ấm, vị đắng và hậu ngọt, ( tức khi dùng thấy bị đắng ở đầu lưỡi nhưng khi nuốt hết vào thì để lại vị ngọt ở cuống họng) có mùi thơm nhẹ đặc trưng. Vị thuốc cây cỏ máu khi sử dụng sẽ quy vào 3 kinh là can, thận và tỳ. Có tác dụng chỉ thống, lợi huyết, thông kinh hoạt lạc, thư cân, hành huyết, táo vị và làm bền chắc gân xương;
Chủ trị thiếu máu, hư lao, mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, đau lưng, mỏi gối, kinh nguyệt không đều, khí huyết hư, thiếu máu não, cơ thể suy nhược, đau dạ dày, đổ nhiều mồ hôi trộm hoặc dùng cho phụ nữ sau sinh bị thiếu máu, da xấu và kém sắc.
Theo y học hiện đại
Trong nghiên cứu của y học hiện đại, người ta đã chứng minh loại thảo dược này có thể tác động lên hệ thần kinh trung ương và hệ tim mạch. Ngoài ra chúng có thể kháng viêm, sát khuẩn nhờ hợp chất Tanin cũng như tăng khả năng chuyển hóa Phosphate. Cụ thể những minh chứng như sau:
Chiết xuất cồn được thử trên chuột bị bệnh về xương khớp thì thấy sau một thời gian thấy những tình trạng viêm nhiễm tại khớp bị đẩy lùi và loại bỏ dần. Ngoài ra cũng một nghiên cứu trên chuột sử dụng cỏ máu thấy thúc đẩy khả năng chuyển hóa phosphate tại thận và tử cung của loài vật này.
Còn với hệ tim mạch, thử nghiệm được thuệ hiện trên chó và thỏ, thấy những chỉ số thay đổi về huyết áp giảm. Nước sắc của thuốc gây ức chế cơ tim của ếch từ đó, giúp hệ tuần hoàn tim mạch hoạt động tốt hơn.
Đối với hệ thần kinh: Dịch chiết của cây cỏ máu được tiêm vào màng chuột và có tác dụng giảm đau và an thần.
 |
| Cỏ máu có rất nhiều tác dụng khác nhau chăm sóc sức khỏe. Ảnh internet. |
Bài thuốc sử dụng cây cỏ máu
Điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp
Dùng thang thuốc gồm: 16g cây cỏ máu, 16g cây cứt lợn, 16g rễ vòi voi, 16g cây khúc khắc, 12g địa hoàng, 10g rễ cây cà gai leo, 10g hồng trúc, 12g ngưu tất, 10g cây đơn châu chấu, 10g rễ cúc ảo.
Sắc thuốc uống 1 thang mỗi ngày giúp hỗ trợ chống viêm, giảm đau, làm ấm khớp và cải thiện các triệu chứng bệnh.
Chữa thiếu máu, trị bệnh hư lao
Chuẩn bị 200 – 300g cây cỏ máu
Tán nhỏ dược liệu, cho vào bình ngâm cùng 1 lít rượu
Để ít nhất 7 – 10 ngày mới uống được
Dành cho người bị thiếu máu, thiếu máu não
Sử dụng 300g cỏ máu sấy khô.
Giã dược liệu thành vụn nhỏ, sau đó ngâm cùng 1 lít rượu trắng 40 độ.
Sau thời gian ủ 7 – 10 ngày, mỗi ngày uống 1 chén nhỏ rượu thuốc cho đến khi hết.
Thiếu máu não dẫn đến hoa mắt, chóng mặt, người mệt mỏi
Bài thuốc gồm có: 16g huyết đằng, 12g ích mẫu, 10g ngưu tất, 6g tinh bột nghệ.
Các loại thuốc trên đem sắc thành nước uống mỗi ngày.
Sử dụng liên tiếp trong 5 – 10 ngày sẽ cảm nhận được hiệu quả rõ rệt, người khoẻ hơn, da dẻ hồng hào.
Điều hoà kinh nguyệt
Phụ nữ kinh nguyệt không đều, rối loạn kinh nguyệt hay bị đau bụng khi đến chu kỳ có thể sử dụng bài thuốc sau:
Thang thuốc gồm có 16g cây cỏ máu, 12g ích mẫu, 10g ngưu kinh, 6g khương hoàng.
Sắc nước thuốc cho đến khi cô cạn lại còn khoảng 1 bát thì chia thành 3 phần uống vào 3 bữa trong ngày.
Phụ nữ dùng thuốc liên tục trong ít nhất 1 tuần để điều hoà kinh nguyệt, cải thiện tình trạng ra khí hư, đồng thời tăng tuần hoàn máu hiệu quả.
Dành cho phụ nữ sau sinh
Trải qua quá trình sinh nở, cơ thể phụ nữ bị suy nhược, mất máu nhiều. Bài thuốc này được đồng bào dân tộc sử dụng phổ biến để bồi bổ sức khỏe, làm đẹp da cho phụ nữ sau sinh mà không làm ảnh hưởng đến sữa mẹ.
Dùng 50g cỏ máu rửa sạch sẽ bụi đất và tạp chất.
Đun sôi 1.5 lít nước với dược liệu trong khoảng 30 phút, gạn lấy nước thuốc uống thay nước lọc mỗi ngày.
Mỗi lần uống khoảng 100ml nước cỏ máu, uống liên tục nhiều ngày. Nước thuốc không chỉ giúp phụ nữ bồi bổ sức khoẻ, ăn ngon miệng mà còn lợi huyết, kích thích tăng cân an toàn.
Điều trị bệnh viêm thấp khớp hiệu quả
Người bị viêm thấp khớp có các triệu chứng đau cứng các khớp, sưng khớp nhất là buổi sáng, đau nhức ở khớp nên dùng bài thuốc sau:
16g mỗi loại cây bổ máu, cây cứt lợn, rễ vòi voi, khúc khắc; 12g mỗi loại địa hoàng, ngưu tất; 10g mỗi loại rễ cà gai leo, hồng trúc, rễ cúc ảo, cây đơn châu chấu.
Sắc các vị thuốc trên thành 1 thang, uống hết trong ngày.
Bài thuốc giúp chống viêm, giảm đau nhức, làm ấm các khớp, giúp người bệnh dễ vận động hơn.
 |
| Nước cỏ máu làm giảm triệu chứng bệnh dạ dày nhanh chóng. Ảnh internet. |
Chữa chứng đau lưng, nhức mỏi gối ở người già
Các vị thuốc gồm 16g mỗi loại sâm nam và cỏ máu, 12g mỗi loại hương thảo, dây đau xương, cẩu tích.
Dùng các vị thuốc sắc cùng 700ml nước, đun với lửa vừa cho đến khi cô cạn lại còn một nửa.
Chờ nước thuốc còn ấm thì uống ngày 2 – 3 lần hết 1 thang thuốc trên.
Với bài thuốc này, dùng 6 thang sẽ thấy hiệu quả giảm đau nhức, đi lại dễ dàng hơn.
Chữa bệnh đau lưng
Với chứng đau lưng, bạn có thể lựa chọn 1 trong 2 thang thuốc dưới đây:
Thang thuốc 1: 16g mỗi vị cỏ máu, củ kim cang, cườm thảo, rễ trinh nữ, 12g ngưu tất nam, 8g mỗi vị quế chi, bao kim, 6g trần bì.Thang thuốc 2: 16g mỗi vị cỏ máu, tỳ giải, rễ trinh nữ, ý dĩ, 12g cỏ xước, 8g mỗi loại quế chi, rễ cây lá lốt, thiên niên kiên, 6g trần bì.Cách làm: Tất cả vị thuốc rửa sạch sau đó sắc nước uống.
Mỗi ngày uống 1 thang cho đến khi bệnh tình thuyên giảm.
Rượu cỏ máu chữa bệnh dạ dày
Để sử dụng mỗi ngày thuận tiện hơn, bạn cũng có thể dùng cây cỏ máu ngâm rượu thuốc.
Sử dụng khoảng 1kg cỏ máu còn tươi, rửa sạch sẽ bụi đất, chặt thành từng khúc có độ dài hợp lý hoặc cắt thành từng lát.
Xếp dược liệu vào bình thuỷ tinh, đổ rượu trắng 40 độ vào sao cho ngập hoàn toàn dược liệu.
Đậy kín bình và ngâm ở nơi thoáng mát trong khoảng 1 tháng.
Mỗi ngày người bị dạ dày chỉ nên uống 1 ly nhỏ khoảng 10ml để chữa bệnh, không uống nhiều vì rượu có thể tác động xấu đến dạ dày.
Chữa bệnh dạ dày
Sử dụng 16g liêu sâm và 12g mỗi loại cỏ máu, chính hoài, lôi công thảo (khô), cườm thảo, hà thủ ô, cam thảo dây, hắc đại đậu.
Các loại thuốc rửa sạch sẽ, sắc cùng nước thành nước thuốc.
Một thang thuốc trên chia uống 3 lần trong ngày, dùng vài thang thuốc sẽ đỡ.
Chữa suy nhược cơ thể, thường xuyên đổ mồ hôi trộm
Chuẩn bị 100g cây bổ máu, 2 quả trứng gà ta.
Trứng gà sau khi luộc chín thì lột vỏ và cắt làm đôi.
Cây bổ máu rửa sạch bụi đất sau đó cắt thành từng đoạn nhỏ.
Dùng 2 loại trên nấu thành canh và sử dụng như món ăn trong bữa cơm.
Uống nước canh liên tục trong 1 tuần sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, tươi tắn, không còn đổ mồ hôi trộm.
Bồi bổ cơ thể, tăng cân, khỏe mạnh
Từ xa xưa, người đồng bào dân tộc Rục thường sử dụng loại cây này để bồi bổ sức khỏe cho cơ thể. Nhiều phụ nữ mới sinh uống nước thuốc cũng có thể lên rẫy làm việc, không chỉ thế còn giúp tăng cân không tích nước hay phù nề.
Lấy 50g cây huyết đằng sắc cùng 1.5 lít nước.
Đun lửa nhỏ cho đến khi chỉ còn lại khoảng 1 lít nước thuốc.
Với 1 lít nước thuốc, chia thành từng phần nhỏ uống thay nước lọc trong ngày, phải dùng trong 2 – 3 tháng.
 |
| Phụ nữ đang mang thai tuyệt đối không dùng dược liệu huyết đằng. Ảnh internet. |
Lưu ý khi sử dụng cây cỏ máu
Cây cỏ máu có thể gây động thai, do đó không an toàn khi sử dụng cho phụ nữ mang thai nên đối tượng này tuyệt đối không được sử dụng;
Trẻ em, người có cơ địa dị ứng hoặc quá mẫn với thành phần có trong dược liệu cây cỏ máu cũng không nên dùng;
Trường hợp sử dụng cây cỏ máu dạng khô cần đảm bảo dược liệu không bị pha lẫn với các tạp chất và cây cỏ khác. Dược liệu phơi khô bị ẩm, mốc, đổi màu thì không nên dùng vì có nguy cơ gây ngộ độc;
Cây cỏ máu có tính ấm, do đó người có cơ thể nhiệt nên thận trọng khi sử dụng vì dùng nhiều có thể gây táo bón, khô họng;
Người bệnh cần dùng cây cỏ máu đúng liều lượng được hướng dẫn đối với từng loại bệnh cụ thể.
